Umiejętności Osobiste - Stawianie sobie celu

1.1. Budowanie pozytywnego nastawienia.

W każdym z nas tkwi wewnętrzna siła, która pozwala nam realizować marzenia, osiągać cele i pokonywać trudności. Aby jednak z niej w pełni korzystać, musisz odpowiedzieć sobie teraz na kilka pytań:

·                     Czy jestem szczęśliwą osobą?

·                     Czy praca, którą wykonuję, sprawia mi satysfakcję?

·                     Czy realizuję swoje pasje?

·                     Jakie są moje marzenia?

Jeżeli uważasz, że Twoje życie jest nieudane, nie bój się tego. Na początku dowiesz się, jak zmienić swoje nastawienie do siebie i do świata, aby z powodzeniem zacząć wdrażać zaplanowane zmiany. Stosuj się do tych rad, a przybliżysz się do osiągnięcia sukcesu!

1.1.1. Jak mogę zmienić moje życie?

Abyś w pełni świadomie przystąpił do nauki, pomyśl teraz, co tak naprawdę chcesz zmienić i osiągnąć w swoim życiu. Zastanawiasz się, po co masz to robić?

Jeżeli nie będziesz mieć przekonania do zaplanowanych przez siebie zmian lub stwierdzisz, że nie warto ich wdrażać, Twoje wysiłki nie będą miały sensu.

1.1.2. Zmień swój punkt widzenia

Pesymista i optymista taką samą sytuację postrzegają w różny sposób. To, czy szklanka jest pusta, czy pełna, zależy tylko i wyłącznie od Twojego sposobu jej postrzegania. Oznacza to, że tylko Ty masz wpływ na to, czy konkretną sytuację będziesz interpretować jako szansę i możliwości, czy też jako zagrożenie.

Aby to zrobić, staraj się odwracać swoją uwagę od pojawiającej się negatywnej myśli. Możesz także poprosić kogoś bliskiego o zwrócenie Ci uwagi w każdym momencie, gdy ujawni się Twój pesymizm.

Dzięki zmianie nastawienia i skoncentrowaniu się na swoich zaletach oraz odniesionych zwycięstwach o wiele łatwiej osiągniesz swoje cele.

1.1.3. Weź życie i sprawy we własne ręce

Bardzo ważny jest sposób, w jaki myślisz o sobie i otaczającym Cię świecie. To właśnie on decyduje o tym, czy ciągle rozwijasz się i czujesz się szczęśliwą osobą, czy wręcz przeciwnie - stoisz w miejscu i masz poczucie niespełnienia.

Zastanów się teraz, czy "jesteś kowalem własnego losu"?

Według teorii kontroli społecznej Waltera Recklessa osoby, które tak uważają, są wewnątrzsterowane. Oznacza to, że samodzielnie kierują swoim zachowaniem, są aktywne, niezależne, zdolne do podejmowania własnych decyzji i brania za nie odpowiedzialności.

Natomiast osoby, które czują, że niewiele zależy od nich, a ich życiem sterują okoliczności, przypadek lub inni ludzie, są zewnątrzsterowne.

Im bardziej będziesz wewnątrzsterowny, tym bardziej sam będziesz ośrodkiem swoich decyzji.

To, jak będzie wyglądało Twoje życie, zależy także od tego, czy masz nad nim kontrolę. Według teorii umiejscowienia kontroli Juliana Rottera naszym losem możemy kierować my sami albo mogą to robić niezależne od nas czynniki. Oczywiście nie decydujemy o tym, co się nam przydarza, ale decydujemy, jak reagujemy na wydarzenia, które nas spotykają. 

W związku z tym osoby o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli uważają, że przede wszystkim od ich własnych wysiłków i pracy zależy to, co ważnego zdarzy się w ich życiu.

Natomiast osoby o zewnętrznym umiejscowieniu kontroli są przekonane, że ich życiem sterują czynniki niezależne od ich świadomego i zamierzonego wpływu.

Poczucie kontroli jest względnie trwałą cechą naszej osobowości, na którą wpływ mają styl wychowania nas przez naszych rodziców i doświadczenia kształtujące spostrzeganą skuteczność naszych działań. Ale tak jak możesz nauczyć się optymizmu, tak samo możesz popracować nad poczuciem kontroli. Przede wszystkim musisz "oswoić" swoje lęki. Jak to zrobić? Dowiesz się tego za chwilę.

1.1.4. Oswój swoje lęki

To, czy jesteśmy "kowalami własnego losu", w dużej mierze zależy od wzorów, które zostały nam przekazane w dzieciństwie. Jeżeli były one negatywne, mogły wywołać w nas zachowania hamujące lub kompulsywne, których źródłem są nasze wewnętrzne lęki.

Zachowania hamujące wywołuje lęk przed porażką. Osoby, które nieustannie słyszały od swoich rodziców "Nie rób tego!", "Uważaj!", w dorosłym życiu będą kształtować w sobie poczucie, że nie umieją czegoś zrobić i nie warto nawet próbować podjąć jakiekolwiek działania.

Zachowania kompulsywne powoduje lęk przed odrzuceniem. Niektórzy boją się popełnić błąd. Nadmiernie liczą się z opinią innych ludzi, a w skrajnych przypadkach nie potrafią samodzielnie podjąć decyzji.

Jeżeli już wiesz, że któryś z tych lęków kieruje Twoim życiem, spróbuj zbudować w sobie przekonanie, że zarówno porażki jak i błędy nie są niczym złym. Wręcz przeciwnie - przybliżają Cię do celu, ponieważ możesz z nich wyciągnąć wnioski na przyszłość!

1.1.5. Opuść sferę komfortu

Nasze wewnętrzne lęki powodują, że nie podejmujemy próby zmiany naszego życia. Zamiast stawiać przed sobą nowe wyzwania, budujemy wokół siebie sferę komfortu,  czyli psychologiczną przestrzeń bezpieczeństwa. To w niej mieszczą się wszystkie przyzwyczajenia i nawyki, które są dla nas czymś znanym i oczywistym. Tworzenie wokół siebie takiej sfery nie jest niczym złym. W wielu dziedzinach życia zapewnia nam ona równowagę i normalne funkcjonowanie. Mimo to czasami warto ją opuścić. Dlaczego?

To właśnie poza sferą komfortu znajdują się rzeczy, o których marzysz i do których dążysz (np. lepiej płatna praca, nowa relacja, możliwość zamieszkania w innym miejscu). Są nawet takie dziedziny życia, w których jeżeli nie zaryzykujesz, niczego znaczącego nie osiągniesz. 

Opuszczanie sfery komfortu możesz zacząć od jej poszerzania, czyli robienia rzeczy inaczej niż dotychczas. Na początku stawiaj sobie niewielkie wyzwania i stopniowo przechodź do tych wymagających większego zaangażowania. Pamiętaj, że nie muszą one dotyczyć najważniejszych obszarów Twojego życia. Nawet lepiej, jeśli nie będą, bo dzięki temu dokonasz zmian oswajając uczucia im towarzyszące, bez ryzyka wpadnięcia w sferę paniki. Spróbuj przygotować listę 10 rzeczy, które od dzisiaj zaczniesz zmieniać, wychodząc ze swojej sfery komfortu, np.:

1. Wstawać o 30 min wcześniej niż zwykle.
2. Wyłączyć Internet na tydzień.
3. Zjeść rano lekkie śniadanie.
4. Powiedzieć miłe słowa bliskiej osobie.
5. Uśmiechnąć się do obcych ludzi.
6. Iść/jechać inną trasą do szkoły/pracy.
7. Spać po drugiej stronie łóżka.
8. Uczesać się inaczej niż zwykle.
9. Zamienić czynności dnia (np. w sobotę posprzątać wieczorem, a rano pójść na spacer).
10. Zamiast słodyczy zjeść owoce.

Oczywiście to tylko przykładowe propozycje.

Takie postępowanie jest skuteczną drogą do zrealizowania coraz większych i trudniejszych celów a w rezultacie osiągnięcia sukcesu. Do dzieła!

Masz teraz jeszcze czas, aby poprawić lub zmienić postawione przed sobą zadania.

1.1.6. Podsumowanie

Każdy z nas jest "kowalem własnego losu". To przede wszystkim od nas samych zależy, jak będzie wyglądało nasze życie i czy będziemy szczęśliwi i spełnieni. Jeśli więc chcesz zmienić swoje życie, zacznij od zmiany swojego nastawienia do siebie i otaczającej Cię rzeczywistości.

Bądź optymistą, koncentruj się na swoich zaletach i drobnych zwycięstwach. Bierz sprawy w swoje ręce i nie pozwól nikomu kontrolować swojego życia. Oswój się ze swoimi lękami. Pamiętaj, że błędy i porażki, które popełniasz (i będziesz popełniać) przybliżają Cię do sukcesu, ponieważ możesz z nich wyciągnąć wnioski na przyszłość. 

Wyjdź ze swojej sfery komfortu, ponieważ to poza nią znajdują się rzeczy, o których marzysz i do których dążysz. Pamiętaj jednak, aby w odpowiedni sposób wyznaczać swoje cele, które przybliżą Cię do realizacji Twoich marzeń.

1.2. Cele, priorytety i zadania.

Czas na przejście do kolejnego etapu, czyli wyznaczenia swoich życiowych celów. Najpierw poznasz ogólne zasady wyznaczania celów. Następnie dowiesz się, jak je poprawnie sformułować. Na końcu poznasz techniki porządkowania priorytetów i zadań, których wykonanie przybliży Cię do osiągnięcia celu.

1.2.1. Wyznaczanie celów:

1. Odkrycie talentu i dążenie do doskonałości – odkryj swoje talenty i rozwijaj je, pamiętaj aby wynikały z Twoich pragnień a nie były narzucone np. przez rodziców
2. Różnorodność – cele które sobie stawiasz powinny być materialne i niematerialne, ilościowe i jakościowe, po to by równoważyły się wzajemnie i wprowadzały spokój wewnętrzny i zewnętrzny. Celem materialnym może być posiadanie większego domu, celem niematerialnym może być np. większa cierpliwość
3. Spójność i równowaga – jeśli chcesz osiągnąć sukces twoje cele i wartości powinny być spójne
4. Wyzwanie – każdy cel który sobie stawiasz powinien być dla ciebie wyzwaniem, i powinien nieść swojego rodzaju wysiłek, sprzyja to utrzymaniu motywacji do działania
5. Długoterminowość i krótkoterminowość celów – przemyślane i poukładane życie to takie które jest skupione na celach, dzięki temu wiesz do czego dążysz.
6. Określenie celu nadrzędnego – wyznacz swój cel nr 1, czyli taki który jest najbardziej istotny i ważniejszy od pozostałych, jego określenie będzie początkiem wszystkich twoich kolejnych osiągnięć
7. harmonia celów – twoje cele powinny się wzajemnie wspierać i umacniać, powinny być ze sobą powiązane, i nie mogą się wykluczać, oznacza to że nie możesz np. pragnąc sukcesu finansowego i braku konieczności chodzenia do pracy.

1.2.2. Rozpoznawanie celów

Skoro znasz już podstawowe zasady towarzyszące wyznaczeniu celów, możesz pójść o krok dalej i określić swój cel numer jeden.

Aby to zrobić, przede wszystkim musisz dobrze znać siebie i wiedzieć, czego tak naprawdę chcesz. Spróbuj sobie teraz odpowiedzieć na następujące pytania: 

1. Jakie wartości są dla mnie najważniejsze?
2. Jakie są moje trzy najważniejsze cele w życiu?
3. Co najbardziej lubię robić i z czego czerpię poczucie satysfakcji?

Na podstawie swoich przemyśleń wybierz teraz jeden cel, który zdecydowanie jest dla Ciebie najważniejszy.

1.2.3. Formułowanie celów

Cechy celów:

1. konkretny – precyzyjnie określ co zamierzasz zrobić
2. pozytywny – sprecyzowany w kategoriach dążenia do pewnych korzyści
3. określony w czasie – pomoże to w urzeczywistnianiu celu
4. sformułowany w czasie teraźniejszym – należy używać słów „jestem”, „mam”, „robię”, „zarabiam”, „mieszkam”,
5. ekologiczny – cel powinien przynieść korzyści zarówno Tobie jak i Twojemu otoczeniu, lecz nikomu nie powinien zaszkodzić,
6. określony zmysłowo – określ w jaki sposób poznasz że osiągnąłeś swój cel, co będziesz czuł, co zobaczysz, co usłyszysz,
7. dostosowany do zasobów – zastanów się jakimi zasobami (umiejętnościami, dobrymi stronami) dysponujesz aby osiągnąć cel, zastanów się także jakie inne zasoby są Ci potrzebne do jego realizacji i w jaki sposób je zdobędziesz,
8. zapisany – napisz swój cl na kartce lub w kalendarzu, koniecznie odręcznie, dzięki temu twój cel będzie namacalny.

Swoje cele możesz także formułować według metody SMART. Aby to zrobić, musi on być jednocześnie:

1. Simple i specific, czyli prosty i konkretny.
2. Measurable, czyli mierzalny.
3. Ambitious i Achievable, czyli ambitny i osiągalny - zastanów się, czy stawiając sobie dany cel mierzysz odpowiednio wysoko i czy dajesz sobie wystarczająco dużo czasu na jego zrealizowanie.
4. Relevant i Realistic, czyli istotny i realny - pomyśl, czy osiągnięcie danego celu jest Ci naprawdę potrzebne i czy poprawi skuteczność Twojego działania.
5. Time defined, czyli określony w czasie.

1.2.4. Wyznaczenie priorytetów i zadań

Priorytety to lista zadań uporządkowanych według czasu i ważności. Sposób realizowania zadań z listy jest dowolny. Niektóre zadania możesz wykonywać równocześnie, inne będzie trzeba realizować oddzielnie, a jeszcze inne będą trwały od początku procesu od jego końca.

Mając już stworzoną listę priorytetów, sporządź harmonogram oraz sposób ich realizacji i podejmij działanie. Jeżeli nie dotrzymasz któregoś z założonych terminów, nie rezygnuj. Wyznacz sobie nową datę jego zakończenia. Swój plan także ciągle aktualizuj i analizuj. Nie koncentruj się też na drobiazgach. To zły nawyk, który najczęściej zabiera Ci cały dzień. Dlatego ich realizacje pozostaw sobie na sam koniec.

Priorytety na liście możesz uporządkować:

1. Według zasad Pareto (80/20) - 80% wyników wypływa tylko z 20% przyczyn.
2. Oddzielając rzeczy pilne od ważnych - pilne to takie, które musisz wykonać natychmiast, a ważne to te, które mają długookresowe konsekwencje.
3. Techniką ABC - DE - analizując poszczególne pozycje, przypisujesz im poszczególne litery:

o                   A dla rzeczy, które musisz zrobić,

o                   B dla rzeczy, które powinieneś zrobić,

o                   C dla rzeczy, które byłoby dobrze zrobić lub będą dodatkową korzyścią,

o                   D dla rzeczy, które można zlecić komuś innemu,

o                   E dla rzeczy, które wymagają eliminacji.

W realizacji zadań zaczynamy od zadań typu A, i nie przechodzimy do B, dopóki wszystkie A nie będą wykonane.

1.2.5. Podsumowanie

Podczas wyznaczania swoich celów kieruj się następującymi zasadami:

1. Posiadaj wspólne cele i wartości.
2. Odkryj w sobie talent i dąż do doskonałości.
3. Określ swój cel nadrzędny.
4. Zrób tak, aby Twoje cele wzajemnie się wspierały i wzmacniały.
5. Stawiaj przed sobą wyzwania.
6. Zadbaj o różnorodność swoich celów.
7. Stawiaj przed sobą cele długo i krótkoterminowe.

Formując cele pamiętaj, aby były:

• konkretne,
• pozytywne,
• określone w czasie,
• określone zmysłowo,
• ekologiczne,
• określone w czasie teraźniejszym,
• w nich określone Twoje zasoby,
• zapisane.

Swoje cele możesz także formułować według metody SMART.

Ustal też listę priorytetów i zdań, które musisz wykonać, aby osiągnąć swój cel. Aby to zrobić, skorzystaj z:

·                     zasady Pareto,

·                     metody oddzielania rzeczy pilnych od ważnych,

·                     techniki ABC-DE.

1.3. Wykorzystywanie mocnych stron do wyznaczania i realizacji celów.

Umiejętne formułowanie i wyznaczanie celów to skuteczne narzędzie, dzięki któremu możesz ulepszyć swoje życie. Nie należy tego jednak robić w oderwaniu od swoich celów osobistych oraz mocnych stron. W tej lekcji dowiesz się, jak uwzględnić obie te rzeczy przy planowaniu swoich celów.

Najpierw dowiesz się, jak uzgodnić cele zawodowe i osobiste, tak aby były spójne, harmonijne i ekologiczne. Na koniec dowiesz się, dlaczego harmonia między celami zawodowymi a osobistymi oraz wykorzystanie mocnych stron przy ich formułowaniu jest tak ważne.

1.3.1. Uzgodnienie celów zawodowych i osobistych

Każdy z nas ma swoje cele osobiste i zawodowe.

Celami osobistymi są rzeczy, których pragniesz i które chcesz osiągnąć. Zazwyczaj mogą one dotyczyć:

·                     zdrowia i wyglądu,

·                     rodziny i relacji z ludźmi,

·                     finansów,

·                     edukacji i rozwoju.

Cele zawodowe są natomiast ściśle związane z Twoją pracą i karierą. To właśnie przy ich formułowaniu zastanawiasz się, co chcesz osiągnąć realizując swoją ścieżkę kariery, czego się musisz nauczyć i jakie umiejętności zdobyć, aby tak się stało.

O każdy z tych obszarów należy szczególnie dbać i je rozwijać. Co jednak zrobić, gdy jeden wydaje się być ważniejszy od drugiego?

Odpowiedź na to pytanie jest nie tyle trudna, co niemożliwa. Każda praca nad efektywnością biznesową prędzej czy później kończy się pracą nad osobowością, relacjami z ludźmi i emocjami. Oddzielenie tych sfer od siebie bywa też błędem. Cele zawodowe i osobiste powinny być spójne i harmonijne oraz ekologiczne. Nie można więc np. postawić sobie jako najważniejszego celu zrobienia międzynarodowej kariery przy jednoczesnym planowaniu spokojnego, ciepłego, przewidywalnego życia rodzinnego. Nie dość, że te cele nie są ze sobą spójne, to jeszcze ranią i krzywdzą inne osoby.

Podczas wyznaczania celów stosuj się do takich kryteriów:

1. Wyznacz cele długofalowe - przy ich wyznaczaniu weź pod uwagę wszystkie aspekty swojego życia.
2. Wyznacz cele średnioterminowe, które będą wspierały Twój cel nadrzędny.

1.3.2. Wykorzystywanie mocnych stron do wyznaczania celów

Niezależnie od tego, który obszar jest dla Ciebie nadrzędny (osobisty czy zawodowy), najważniejsze by optymalnie wykorzystać swoje zasoby. Aby to zrobić, musisz w pierwszej kolejności poznać swoje mocne strony.

Jeżeli nie znasz jeszcze swoich atutów, wykonaj ćwiczenie, które pomoże Ci je odkryć i wykorzystać. W tym i kolejnym ekranie:

1. Zastanowisz się, jakie atuty inni widzą w Tobie.
2. Dokonasz autodiagnozy w oparciu o własną autobiografię.
3. Znajdziesz wspólne wątki w ocenie innych i we własnej autodiagnozie.
4. Ustalisz, co chcesz zmienić w swoim życiu.

Jeżeli wiesz już, jak inni oceniają Twoje mocne strony, dokonaj autodiagnozy w oparciu o własną autobiografię. Aby to zrobić, przypomnij sobie sytuację z przeszłości, w której bardzo dobrze sobie poradziłeś. Zastanów się dzięki, jakim zdolnościom oraz cechom odniosłeś wtedy sukces. Następnie stwórz tabelę. W lewej kolumnie zapisz swoją historię, a w prawej wypisz cechy, dzięki którym udało Ci się odnieść zwycięstwo.

1.3.3. Radzenie sobie z oznakami stresu, wypalenia zawodowego

Przy wyznaczaniu celów bardzo ważne jest to, aby były one ze sobą spójne oraz wynikały z Twoich mocnych stron. Próba realizowania celów, które się wzajemnie wykluczają lub są nieadekwatne do Twoich możliwości, może stać się przyczyną stresu, który z kolei może doprowadzić do wypalenia zawodowego. To proces, w którym trudno określić dokładny początek. Najczęściej zaczyna się bardzo powoli i niezauważalnie, a ujawnia nagle i z dużą siłą.

Zignorowanie symptomów wypalenia może negatywnie odbić się na Twoim życiu osobistym i zawodowym i przeszkodzić w realizowaniu założonych celów. Dlatego jeśli tylko je zauważysz, szybko podejmij odpowiednie kroki aby im zapobiegać.

1.3.4. Podsumowanie

Wśród Twoich celów na pewno znajdują się takie, które są związane z Twoim życiem osobistym oraz takie, które dotyczą Twoich aspiracji zawodowych. Pamiętaj, aby nie oddzielać od siebie tych obszarów. Formułuj swoje cele tak, aby były ze sobą spójne, harmonijne i ekologiczne. Przy ich wyznaczaniu pamiętaj także o swoich mocnych stronach. Dzięki takiemu postępowaniu nie będzie Ci grozić wypalenie zawodowe. Jeżeli jednak już na tym etapie zauważyłeś u siebie jego symptomy, natychmiast podejmij odpowiednie kroki, aby mu przeciwdziałać.

Źródło:

Projekt "Akademia PARP", http://www.akademiaparp.gov.pl/, dostęp dnia 20 lipca 2013r.