Biznesplan - Analiza rynku i produktu

1. Informacje o firmie

Teraz dowiesz się, jak powinien wyglądać opis firmy w biznesplanie i jakie elementy powinien zawierać.

Poznasz też przykłady:

·        opisu działalności firmy,

·        historii firmy,

·        opisu misji i wizji firmy, oraz

·        jej celów działalności.

Dzięki temu nauczysz się, jak formułować poszczególne elementy opisu w odniesieniu do własnej firmy.

2.1.1. Informacje dotyczące firmy w biznesplanie

Informacje dotyczące firmy mają na celu przedstawienie odbiorcy biznesplanu najważniejszych faktów o Twojej firmie.

Ta cześć biznesplanu powinna zawierać krótkie opisy:

·        obecnej sytuacji firmy (działalności firmy),

·        historii firmy,

·        misji, wizji oraz celów firmy, które ma osiągnąć (celów działania).

Opis firmy będzie się różnił w zależności od tego:

·        czy Twój biznesplan opisuje firmę, którą dopiero chcesz założyć,

·        czy biznesplan dotyczy nowego przedsięwzięcia (np. modernizacja, wprowadzenie nowego produktu, otwarcie oddziału), które ma być realizowane przez Twoją firmę.

Wszystkie te informacje muszą być zwięzłe - opis to tylko wprowadzenie do tego, o czym jest Twój biznesplan.

2.1.2. Działalność firmy

Opis firmy powinien rozpocząć się od informacji formalnych, prezentujących obecną sytuację firmy.

Najważniejszymi elementami tej części opisu firmy są:

·        nazwa, adres i telefon firmy,

·        forma prawna działalności,

·        struktura organizacyjna,

·        rodzaj prowadzonej działalności (przedmiot działalności).

Jeżeli Twój biznesplan dotyczy firmy, która ma dopiero zostać utworzona, podaj wybraną dla firmy formę działalności prawnej oraz proponowaną, możliwą lokalizację.

Opis działalności firmy powinien być krótki, przejrzysty i podawać tylko najważniejsze informacje.

2.1.3. Historia firmy

Po opisaniu obecnej sytuacji firmy, przedstaw krótko jej historię. Historia powinna być krótka (omawiać ostatnie 3-5 lat działalności firmy), zwięzła i zawierać tylko najważniejsze fakty. Ważne jest, abyś w historii zawarł także opisową analizę przedstawiającą rozwój firmy w głównych obszarach jej działalności.

Elementami historii firmy, które powinieneś uwzględnić, są:

·        data i forma założenia firmy,

·        najważniejsze dane finansowe,

·        najbardziej znaczące osiągnięcia firmy (wyroby, nagrody itp.),

·        dane o poprzednich i obecnych udziałowcach,

·        obecny stan prawny, organizacyjny i finansowy.

Jeśli Twój biznesplan dotyczy firmy, którą dopiero będziesz otwierać, pomiń ten etap przygotowania biznesplanu.

2.1.4. Misja, wizja i cele działania firmy

Istotnymi elementami biznesplanu są misja, wizja i cele firmy. W przypadku firmy już istniejącej informacje te powinny wynikać z sytuacji firmy w przeszłości. Jeśli jednak Twój biznesplan dotyczy nowej, dopiero uruchamianej firmy, powinieneś krótko uzasadnić wybór wizji, misji i celów.

Misja powinna definiować istotę Twojego biznesu i rynku docelowego. Z kolei wizja powinna opisywać, jak Twoja firma będzie wyglądać w przyszłości (albo po jej uruchomieniu, albo po zrealizowaniu nowej inwestycji). Misję i wizję należy napisać w jednym albo kilku krótkich zdaniach.

Cele działania firmy pokazują, co firma chce osiągnąć. Powinny być zbieżne z misją i wizją, i pomagać w ich realizacji. Osiąganie kolejnych celów oznacza, że firma posuwa się naprzód, rozwija. Cele zawsze powinny być mierzalne.

2.1.5. Podsumowanie

Na początku biznesplanu powinieneś  krótko opisać firmę. Opis powinien zawierać:

1.      Opis działalności firmy, zawierający podstawowe informacje o firmie, takie jak:

·        nazwa firmy,

·        dane teleadresowe,

·        forma prawna działalności,

·        przedmiot działalności,

·        struktura organizacyjna itp.

2.      Historię firmy, która powinna zawierać datę i formę założenia firmy oraz krótko streszczać najważniejsze wydarzenia ostatnich 3-5 lat, np. osiągnięcia firmy. Historia może też zawierać najważniejsze dane finansowe minionego okresu.

3.      Misję firmy, która mówi co Twoja firma robi na rynku.

4.      Wizję firmy, która określa, jak firma będzie wyglądać za kilka lat.

5.      Cele działalności firmy, które określają, co firma zamierza osiągnąć, wytyczają jej strategię.

2. Analiza SWOT- uniwersalne narzędzie analizy

Nieodzownym elementem biznesplanu jest analiza firmy i produktu. Teraz poznasz więc uniwersalne narzędzie analizy pozycji rynkowej przedsiębiorstwa - analizę SWOT. Dowiesz się, na czym polega analiza SWOT i jakie są jej cele.

Następnie poznasz cztery obszary podlegające analizie SWOT:

1.      Szanse,

2.      Zagrożenia,

3.      Mocne strony firmy,

4.      Słabe strony firmy.

Dowiesz się, jak należy analizować te obszary. Następnie poznasz cztery rodzaje biznesu, wyodrębnione ze względu na stosunek szans do zagrożeń w przedsiębiorstwie.

2.2.1. Analiza SWOT

Analiza SWOT jest narzędziem badania ogólnej sytuacji przedsiębiorstwa i jej pozycji na rynku. Przeprowadzenie takiej analizy nie wymaga ani dużych nakładów finansowych. Nie jest też skomplikowaną i trudną do zastosowania procedurą. Analiza SWOT polega na zidentyfikowaniu słabych i mocnych stron firmy oraz szans i zagrożeń, jakie pojawiły się przed firmą, a następnie nadaniu im ocen. Identyfikacja ma na celu:

·        Wskazanie atutów firmy w starciu rynkowym z potencjalnymi konkurentami.

·        Ujawnienie ewentualnych słabych stron firmy, zmniejszających jej siłę na rynku, a zarazem stwarzających okazję do skutecznego ataku ze strony konkurentów.

·        Określenie szczegółowych predyspozycji przedsiębiorstwa do wykorzystania nowych okazji pojawiających się na rynku,

·        Odnalezienie obszarów, które mogą stanowić przeszkodę w dalszym funkcjonowaniu i rozwoju firmy.

Z kolei ocena tych czynników pomaga zdecydować o powodzeniu przedsięwzięcia.

Włączony

Wyłączony

Analiza silnych i słabych stron polega na wyodrębnieniu istotnych z punktu widzenia konkurencyjności czynników, które mogą pomóc przedsiębiorstwu w realizacji określonych celów, bądź też mogą stać się przeszkodą w ich osiągnięciu.

Analiza szans i zagrożeń wskazuje potencjalne kierunki rozwoju sytuacji w analizowanym obszarze interesów. Nie oznacza to, że wszystkie zidentyfikowane możliwości działania są szansami, a zagrożenia faktycznymi zagrożeniami dla przedsiębiorstwa. Zależy to od wielu czynników, m.in. od stanu rynkowych aktywów firmy rozpoznanych w toku analizy jej silnych i słabych stron.

Dopiero zestawienie i porównanie słabych i mocnych stron umożliwia firmie dokonanie oceny jej sytuacji strategicznej. Uwagę trzeba skupiać na tych rodzajach działalności, które mają największą szansę rozwoju, a jednocześnie najbardziej odpowiadają kompetencji i predyspozycjom przedsiębiorstwa.

2.2.2. Szanse i zagrożenia

Szanse (okazje, możliwości) w analizie SWOT są to te atrakcyjne sytuacje stwarzane firmie przez mikro- i makrootoczenie, dzięki którym może ona osiągnąć przewagę konkurencyjną. Szanse nie zawsze muszą płynąć z zewnątrz. Może to być również wprowadzenie przez firmę nowego wyrobu na rynek, nowa metoda sprzedaży lub udana kampania reklamowa. Takie okazje dają firmie możliwość korzystnego zaprezentowania się na rynku. Szansą jest również prawdopodobieństwo odniesienia sukcesu, które zależy w dużej mierze od siły konkurencyjnej przedsiębiorstwa, a także od pozytywnej oceny klientów.

Zagrożenia w analizie SWOT są to te sytuacje w przedsiębiorstwie, w wyniku których prawdopodobne jest pogorszenie się sytuacji firmy. Zagrożenia powinny być sklasyfikowane według ich powagi i prawdopodobieństwa zajścia. W związku z tymi zagrożeniami przedsiębiorstwo powinno sporządzić plan działań na wypadek nieprzewidzianych okoliczności z nimi związanych. Trudnościami, które napotyka organizacja mogą być np. zmiany w technologii, konkurencja, zmiany w przepisach prawnych, finansowych itp.

2.2.3. Mocne i słabe strony przedsiębiorstwa

Mocne strony przedsiębiorstwa to czynniki wewnętrzne, które wpływają na poprawę jego sytuacji i zdobycie przewagi konkurencyjnej. Do mocnych stron należą m.in. dobra sytuacja finansowa, duży potencjał produkcyjny, dobrze wyszkolona kadra pracownicza itp.

Słabe strony przedsiębiorstwa to czynniki, które uniemożliwiają firmie swobodny rozwój i pomniejszają dystans między nią a konkurencją. Do tych czynników należą m.in. słaba technologia, niewykwalifikowana kadra oraz zła kondycja finansowa.

Identyfikacji słabych i silnych stron przedsiębiorstwa dokonuje się w drodze oceny zasobów:

·        finansowych,

·        produkcyjno-technologicznych,

·        marketingowych,

·        ludzkich.

2.2.4. Rodzaje biznesu wyodrębnione ze względu na szanse i zagrożenia

Dzięki zestawieniu najpoważniejszych zagrożeń i największych możliwości stojących przed danym biznesem, można scharakteryzować jego ogólną atrakcyjność. Stosując kryterium stosunku szans do zagrożeń, można wyróżnić cztery zasadnicze rodzaje biznesu:

1.      Idealny biznes, w którym dużo jest możliwości, a mało zagrożeń.

2.      Biznes spekulacyjny, w którym dużo jest zarówno możliwości, jak i zagrożeń.

3.      Dojrzały biznes, w którym mało jest zarówno możliwości, jak i zagrożeń.

4.      Niepewny biznes, w którym mało jest możliwości, a dużo zagrożeń.

2.2.5. Podsumowanie

Analiza SWOT jest uniwersalnym narzędziem, dzięki któremu możesz poznać pozycję rynkową swojego przedsiębiorstwa. Analiza polega na znalezieniu czterech najbardziej istotnych dla przedsiębiorstwa czynników:

1.      Szans,

2.      Zagrożeń,

3.      Mocnych strony firmy,

4.      Słabych stron firmy.

Identyfikacji szans i zagrożeń dla przedsiębiorstwa dokonuje się na podstawie analizy jego makro- oraz mikrootoczenia.

Identyfikacji słabych i silnych stron przedsiębiorstwa dokonuje się w drodze oceny dostępnych dla przedsiębiorstwa zasobów finansowych, produkcyjno-technologicznych, marketingowych i ludzkich.

Ze względu na stosunek szans do zagrożeń w przedsiębiorstwie można wyróżnić cztery zasadnicze rodzaje biznesu: idealny biznes, biznes spekulacyjny, dojrzały biznes i niepewny biznes.

Włączony

Wyłączony

3. Charakterystyka produktu lub usługi w biznesplanie

Jednym z najpoważniejszych błędów popełnianych przez przedsiębiorców jest złe określenie potrzeb klientów. Konsekwencją tego błędu jest mały popyt na produkt. Dlatego teraz dowiesz się, jak scharakteryzować w biznesplanie produkt lub usługę. Poznasz wszystkie niezbędne informacje, które powinieneś zamieścić w opisie. Dowiesz się, jak napisać charakterystykę produktu innowacyjnego. Pod koniec poznasz pojęcie cyklu życia produktu i dowiesz się, jak z jego pomocą przewidzieć, jak długo Twój produkt utrzyma się na rynku.

2.3.1. Charakterystyka produktu lub usługi w biznesplanie

Charakterystyka produktu lub usługi jest jednym z najważniejszych elementów biznesplanu. Od niej zależy wiarygodność przyszłych ocen finansowych, w tym przewidywanej wielkości sprzedaży.

Zazwyczaj charakterystyka produktu zawiera trzy elementy:

·        opis ogólny produktu/usługi,

·        opis porównawczy produktu/usługi w stosunku do oferty konkurencyjnej,

·        opis miejsca, które zajmuje produkt/usługa na rynku.

2.3.2. Elementy charakterystyki produktu lub usługi

Pierwszym elementem charakterystyki produktu lub usługi jest ogólny opis. Zawiera on informacje dotyczące:

·        rodzaju produktu/usługi,

·        przynależności do branży,

·        podstawowych zastosowań,

·        rodzajów, typów lub modyfikacji.

W ogólnym opisie powinieneś wskazać również rynek docelowy - określ, kto będzie głównym odbiorcą produktu lub usługi, w jakim stopniu oferowany produkt lub usługa odpowiada oczekiwaniom klientów oraz czy sprzedaż ulega wahaniom sezonowym.

Opis powinien również zawierać informację, czy jesteś wytwórcą produktu lub usługi, czy tylko go oferujesz. Określ również skalę jego produkcji lub sprzedaży. Ogólny opis musi być obiektywny, bez relatywizacji i porównań. Powinien zawierać również dostępne dane liczbowe.

Kolejnym elementem charakterystyki produktu jest opis porównawczy produktu lub usługi w stosunku do oferty konkurencyjnej. Jest to niezwykle istotny element charakterystyki produktu. Powinien on zawierać informację o cechach odróżniających dany produkt czy usługę od oferty konkurencji. Wyróżniki te mogą dotyczyć:

·        samego produktu (jakość, cecha, budowa, innowacyjność, wielość modyfikacji, wersji),

·        odbiorców (np. produkt niszowy adresowany do nietypowej grupy),

·        innych aspektów, jak np: wyłączność licencji, dostęp do produktu bez pośredników, własne kanały dystrybucji, sieć handlowców, narzędzia marketingowe.

Więcej na ten temat...

Dźwięk >

Baza wiedzy >

Sowa-dydaktyk >

Rzetelnie sporządzony opis produktu lub usługi powinien zawierać także opis jego pozycji rynkowej.

W opisie takim zamieść podstawowe informacje o:

·        danym rynku,

·        najważniejszej konkurencji,

·        (planowanym) udziale Twojego towaru czy usługi w rynku.

Ważna jest także informacja, czy ten udział zmieniał się w zauważalny sposób - wzrastał lub spadał w ostatnim czasie. Ta część opisu powinna także ocenić zajmowaną przez produkt lub usługę pozycję rynkową - czy jest to najczęściej kupowany produkt, jeden z kilku najpopularniejszych, a może ma marginalny udział w rynku.

Ważne! Jeśli planujesz wprowadzić nowy produkt lub usługę na rynek, to musisz opisać planowany jego udział w rynku na podstawie analiz rynku.

2.3.3. Innowacyjność produktu

Jeśli uważasz, ze Twoja oferta jest innowacyjna - koniecznie napisz to w biznesplanie.

Innowacyjność może wiązać się zarówno z wprowadzeniem nowego produktu na rynek, jak i ulepszeniem lub zreformowaniem istniejącego już produktu czy systemu. Innowacją może być ulepszenie maszyny lub urządzenia, reforma systemu, jak i tworzenie zupełnie nowych produktów czy usług.

Ważną dla inwestora informacją jest też określenie obecnego statusu innowacyjnego produktu - czy jest na etapie badań i rozwoju, czy może zostały już podjęte działania wprowadzające go na rynek. W pierwszym wypadku należy przedstawić prognozy na najbliższy okres, uwzględniające konkretne daty.

Cenną informacją jest podanie informacji o planach wdrożenia podobnych produktów przez konkurentów. Jeżeli Twój produkt jest nowością na rynku, naturalną rzeczą jest to, że będzie on wymagał zabezpieczenia w postaci patentów. W biznesplanie należy umieścić informację o już posiadanych patentach oraz ewentualnych planach ich zdobycia.

2.3.5. Cykl życia produktu

Ważnym elementem opisu produktu jest prognozowany cykl życia produktu. Cykl życia produktu obejmuje okres od jego wprowadzenia na rynek aż do wycofania. Poprzez identyfikację fazy, w jakiej znajduje się produkt lub do której zmierza, przedsiębiorstwa mogą formułować lepsze strategie marketingowe.

Cykl życia produktu obrazuje krzywa sprzedaży typowego produktu, którą widzisz na ilustracji. Przyjmuje ona kształt litery S i można na jej podstawie wyróżnić cztery zasadnicze fazy:

1.      Wprowadzenie,

2.      Wzrost,

3.      Dojrzałość,

4.      Spadek.

To, w jaki sposób kształtuje się krzywa życia produktu, zależy od wielu czynników, m.in. od:

·        rodzaju produktu,

·        możliwości jego różnicowania i nadawania mu odmiennej charakterystyki,

·        podatności na zmiany koniunkturalne (mody),

·        rodzaju zaspokajanych przez produkt potrzeb konsumenta i tempa ich zmian,

·        postępu technicznego i technologicznego w sferze wytwarzania,

·        struktury podmiotów działających na rynku.

Jak przewidzieć czas utrzymywania się Twojego produktu na rynku?

Po pierwsze, zgromadź informacje o możliwościach pojawienia się na rynku nowych produktów bądź nowych strategii sprzedaży produktów pokrewnych. Mogą one skrócić czas życia Twojego produktu.

Po drugie, zbadaj cykl życia podobnych lub pokrewnych produktów, które występowały lub występują na rynku.

Po trzecie, przeanalizuj kierunki zmian w zakresie potrzeb, preferencji i sposobów postępowania konsumentów przy zakupie produktów oraz przewidywanych akcji lub reakcji konkurentów.

Na tej podstawie możesz sformułować przypuszczenia dotyczące długości cyklu życia produktu lub usługi na rynku. Trafność tego typu prognoz zostanie oczywiście zweryfikowana w przyszłości, jednak uwzględnienie wyżej wymienionych czynników wpływających na cykl zwiększy dokładność Twojej oceny.

2.3.6. Podsumowanie

Dowiedziałeś, jak napisać informacje dotyczące produktu lub usługi w biznesplanie.
Charakterystyka produktu lub usługi składa się z części:

·        ogólnego opisu produktu/usługi,

·        opisu porównawczego produktu/usługi w stosunku do oferty konkurencji,

·        opisu miejsca, które zajmuje produkt/usługa na rynku.

Ogólny opis produktu lub usługi powinien zawierać informacje na temat rodzaju, przynależności do branży, podstawowych zastosowań, wskazywać rynek docelowy oraz skalę produkcji lub sprzedaży.

Opis porównawczy produktu lub usługi powinien zawierać informacje o cechach wyróżniających dany produkt czy usługę na tle oferty konkurencji.

Natomiast w opisie pozycji rynkowej powinny się znaleźć informacje o danym rynku, najważniejszej konkurencji, (prognozowanym) udziale produktu lub usługi w rynku.

Jeśli Twoja oferta jest innowacyjna, powinieneś to podkreślić w opisie produktu. W lekcji dowiedziałeś się, jak to zrobić

Dowiedziałeś się również, czym jest cykl życia produktu i jak go przewidzieć. Cykl życia produktu obrazuje krzywa sprzedaży. Zazwyczaj przyjmuje ona kształt litery S i można w niej wyodrębnić cztery zasadnicze fazy:

1.      wprowadzenia,

2.      wzrostu,

3.      dojrzałości,

4.   spadku.

Źródło:

Projekt "Akademia PARP", https://www.akademiaparp.gov.pl/, dostęp dnia 6 marca 2011r.