Biznesplan - Analiza efektywności inwestycji

1. Szacowanie przyszłej wartości i opłacalności przedsięwzięcia

Najczęstszym błędem popełnianym przy szacowaniu przyszłej wartości projektu jest nieumiejętne wykorzystanie posiadanych instrumentów analizy.

Teraz dowiesz się, jak przeprowadzić analizę efektywności inwestycji. Poznasz metody wykorzystywane do oceny opłacalności inwestycji przed rozpoczęciem jej realizacji oraz w późniejszym etapie.

Dowiesz się również, jak sprawdzić, po jakim czasie inwestycja przyniesie zakładane efekty oraz kiedy przedsięwzięcie zacznie przynosić zyski.

7.1.1. Cel analizy efektywności projektów inwestycyjnych

Planując inwestycję musisz oszacować opłacalność inwestycji.  Celem analizy opłacalności jest ocena skutków pieniężnych podjętych decyzji w momencie tworzenia konkretnego planu inwestycyjnego. Analiza polega na dokonaniu przeglądu alternatywnych inwestycji i udowodnienia, że wybrana opcja jest najbardziej odpowiednia pod względem ekonomicznym, biorąc pod uwagę cele, jakie mają być osiągnięte.

Przy badaniu opłacalności projektów inwestycyjnych wykorzystuje się metody oceny finansowej, które dzielimy na:
·        metody proste, pomijające wpływ czynnika czasu na wartości pieniężne uwzględniane w analizie opłacalności inwestycji oraz
·        metody dyskontowe, które uwzględniają czynnik czasu.

Prosta stopa zwrotu nakładów inwestycyjnych to stosunek rocznego zysku netto osiąganego w trakcie funkcjonowania przedsięwzięcia do wartości poniesionych nakładów inwestycyjnych. Jeżeli przedsięwzięcie inwestycyjne jest finansowane kredytem, do zysku netto należy doliczyć odsetki.

Prosta stopa zwrotu jest wskaźnikiem wyrażanym w procentach i informuje, jaka część zainwestowanego kapitału zwróci się inwestorowi w ciągu roku w postaci dochodów.
Jego wartość jest szacowana osobno dla tylu okresów (najczęściej lat), ile liczy ekonomiczny cykl życia inwestycji. Prosta stopa zwrotu nie jest zatem formułą syntetyczną.

Prosta stopa zwrotu pozwala w uproszczony (subiektywny) sposób ocenić opłacalność projektu. Przyjmuje się tu zasadę maksymalizacji jej wartości oraz osiągania wartości wyższej niż stopa graniczna. Przykład: jeżeli wyliczona stopa zwrotu będzie wyższa od stopy zwrotu wymaganej np. przez bank, to projekt powinien zostać uznany za opłacalny i uzyskać pozytywną decyzję kredytową banku.

Przez próg rentowności rozumie się taką wielkość produkcji, a zarazem przychodów ze sprzedaży, która pokrywa koszty - to znaczy, że nie ma ani zysku, ani strat.

Analiza progu rentowności wykorzystywana jest przede wszystkim do określenia stopnia ryzyka i weryfikacji przyjętych założeń, dotyczących wielkości nakładów inwestycyjnych oraz planowanego poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych. Analiza ta obejmuje badanie tzw. punktu wyrównania BEP (Break Even Point).

Szacując koszty i przychody w celu wyliczenia progu rentowności prognozowanej działalności, przyjmuje się założenia upraszczające:
·        wartość produkcji w badanym okresie jest równa wartości sprzedaży,
·        stałe koszty są jednakowe dla każdej wielkości produkcji,
·        jednostkowe koszty zmienne są stałe, wskutek czego całkowite koszty produkcji zmieniają się proporcjonalnie do wielkości produkcji,
·        jednostkowe ceny sprzedaży poszczególnych wyrobów nie ulegają zmianie z upływem czasu, nie zmieniają się również ze zmianą skali produkcji w całym badanym okresie.
Poziom jednostkowy kosztów zmiennych i stałych kosztów produkcji pozostaje niezmieniony w całym badanym okresie.

Próg rentowności można wyznaczyć zarówno ilościowo, jak i wartościowo. Sposób wyliczania ilościowego progu rentowności możesz zobaczyć na przykładzie restauracji Tesalia na ilustracji.


7.1.3. Metody dyskontowe

Metody dyskontowe pokazują, jak będą kształtowały się wydatki związane z realizowaną inwestycją oraz jakie korzyści i kiedy firma osiągnie dzięki niej. Metody dyskontowe uwzględniają rozłożenie w czasie przewidywanych wpływów i wydatków związanych z danym projektem inwestycyjnym. Wykorzystuje się w nich dyskontowanie, pozwalające na porównanie nakładów i efektów realizowanych w różnych okresach czasu.

Metody dyskontowe obejmują oceną cały okres funkcjonowania przedsięwzięcia, tj. zarówno okres jego realizacji, jak i okres, w którym spodziewane jest osiągnięcie efektów zrealizowanego projektu. Efekty te to zarówno zwrot kapitału (nakładów), jak i zwrot z kapitału (zysk).

Do najczęściej stosowanych metod dyskontowych zaliczamy:
·        metodę zaktualizowanej wartości netto - NPV (ang. Net Present Value),
·        metodę wewnętrznej stopy zwrotu - IRR (ang. Internal Rate of Return).

Metoda wartości zaktualizowanej netto pozwala określić obecną wartość wpływów i wydatków pieniężnych związanych z realizowaną inwestycją.
Oblicza się ją sumując zdyskontowane oddzielnie dla każdego roku przepływy pieniężne netto, zrealizowane w całym okresie objętym analizą, przy stałym poziomie stopy dyskontowej, pomniejszone o początkowe nakłady inwestycyjne.

Jeśli:
·        NPV < 0 - inwestycja jest nieopłacalna,
·        NPV = 0 - inwestycja znajduje się na granicy opłacalności,
·        NPV > 0 - inwestycja jest opłacalna tym bardziej, im większa wartość współczynnika.
Dźwięk >
Baza wiedzy >
Sowa-dydaktyk >

Wewnętrzna stopa zwrotu to stopa zwrotu kapitału, przy której wartość bieżąca wpływów z projektu równa jest wartości bieżącej poniesionych wydatków (NPV = 0). Przedsięwzięcie inwestycyjne jest opłacalne, gdy jego wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) jest wyższa bądź równa stopie granicznej, która to jest najniższą możliwą do zaakceptowania przez inwestora stopą rentowności.

Chcąc obliczyć wewnętrzną stopę zwrotu z danej inwestycji, musimy znaleźć taką stopę dyskonta, dla której NPV będzie równa zero, czyli zdyskontowane przychody będą równe zdyskontowanym kosztom. Poziom tej stopy obliczyć można metodą kolejnych przybliżeń. Stopa dyskonta, przy której NPV = 0, to wewnętrzna stopa zwrotu IRR.

7.1.4. Podsumowanie

W tej lekcji poznałeś kryteria, które ułatwią określenie przyszłej wartości inwestycji, a także, czym się one różnią. Poznałeś metody proste analizy efektywności inwestycji, do których należą:
·        okres zwrotu nakładów,
·        prostą stopa zwrotu,
·        analiza progu rentowności.
Metody te nie uwzględniają zmian wartości pieniądza w czasie oraz, opierając się na średniorocznych wielkościach, nie uwzględniają pełnego okresu funkcjonowania przedsięwzięć. Służą do analiz na etapie wstępnym, przed realizacją inwestycji.

Poznałeś także bardziej zaawansowane metody - metody dyskontowe, do których należą:
·        metoda zaktualizowanej wartości netto – NPV,
·        metoda wewnętrznej stopy zwrotu – IRR.
Metoda wartości zaktualizowanej netto pozwala określić obecną wartość wpływów i wydatków pieniężnych związanych z realizowaną inwestycją.

Wewnętrzna stopa zwrotu jest wskaźnikiem wykorzystywanym do oceny opłacalności inwestycji.

Obie metody obejmują swoją oceną cały okres funkcjonowania przedsięwzięcia, tj. zarówno okres jego realizacji, jak i okres, w którym spodziewane jest osiągnięcie efektów zrealizowanego projektu.

2. Analiza wskaźnikowa

Analiza wskaźnikowa to jeden z elementów analizy efektywności inwestycji, który musi znaleźć się w biznesplanie.

Dowiesz się więc, co jest celem analizy wskaźnikowej oraz zapoznasz się ze wskaźnikami umożliwiającymi jej przeprowadzenie.

7.2.1. Analiza wskaźnikowa

Celem analizy wskaźnikowej jest rozwinięcie ogólnej analizy danych zawartych w sprawozdaniach finansowych. Do tego celu stosuje się wskaźniki o różnej treści ekonomicznej i różnym znaczeniu informacyjno-analitycznym. Wyróżniamy cztery podstawowe grupy wskaźników.
1.      Wskaźniki płynności informują o stopniu wypłacalności przedsiębiorstwa, o jego zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Służą do analizy powiązań składników majątku obrotowego z zobowiązaniami bieżącymi.
2.      Wskaźniki efektywności gospodarowania umożliwiają ocenę wykorzystania zasobów majątkowych przedsiębiorstwa
3.      Wskaźniki struktury kapitałowej mają za zadanie analizę struktury źródeł finansowania.
4.      Wskaźniki rentowności informują o efektywności funkcjonowania przedsiębiorstwa i jego zdolności do generowania zysku.

7.2.2. Wskaźniki płynności

Wskaźnik bieżącej płynności jest podstawowym miernikiem zdolności przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań poprzez upłynnienie posiadanych zasobów majątku obrotowego. Inaczej mówiąc, wskaźnik ten mierzy zdolność firmy do spłaty krótkoterminowych zobowiązań bez konieczności upłynniania części aktywów trwałych.

Optymalny poziom wskaźnika wynosi od 1,5 do 2,0. Obniżenie wskaźnika poniżej 1,2 wskazuje na zagrożenie bezpieczeństwa finansowego firmy (niewypłacalność). Zbyt wysoki poziom wskaźnika może wskazywać na niedostatecznie efektywne wykorzystanie wolnych zasobów majątkowych.

Wskaźnik szybkiej płynności określa możliwość spłaty zobowiązań przedsiębiorstwa na podstawie składników majątku obrotowego łatwo dostępnych do rozliczeń finansowych. Przy obliczaniu wskaźnika pomija się więc zapasy i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe.

Wskaźnik powinien kształtować się na poziomie co najmniej 1. Wówczas przedsiębiorstwo ma możliwość pokrycia wymagalnych zobowiązań.  Niski poziom wskaźnika szybkiej płynności przy wysokim poziomie wskaźnika bieżącej płynności oznacza zamrożenie środków w zapasach. Wysoki poziom wskaźnika szybkiej płynności oznacza nadmierne gromadzenie środków pieniężnych na rachunku bankowym.

7.2.3. Wskaźniki efektywności gospodarowania

Wskaźniki rotacji rozpatrują relacje między odpowiednim wskaźnikiem dynamicznym (wyrażającym wielkość przychodu ze sprzedaży lub kosztów), a wskaźnikiem statycznym (wyrażającym przeciętny stan zaangażowanych w działalność składników majątkowych).

Wskaźnik rotacji zapasów w dniach
jest uzależniony od cyklu produkcyjnego i częstotliwości zakupów dokonywanych przez przedsiębiorstwo. Wskaźnik ten wyraża co ile dni przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy dla zrealizowania określonej wielkości sprzedaży. Jego optymalny poziom zależy od branży, w której działa firma. Zaleca się jednak jego minimalizację. Znaczący wzrost może oznaczać na przykład problemy ze sprzedażą. Spadek wskaźnika świadczy o poprawie efektywności gospodarowania zapasami.

Wskaźnik rotacji należności w dniach wskazuje średnią wartość dni pomiędzy sprzedażą produktów a otrzymaniem płatności od klientów.

Kształtowanie się wskaźnika rotacji należności odzwierciedla politykę przedsiębiorstwa dotyczącą gotówki. Im niższy wskaźnik, tym lepszą politykę w tym zakresie stosuje przedsiębiorstwo. Wysoka wartość oznacza długie okresy oczekiwania na gotówkę od odbiorców i wskazuje, że przedsiębiorstwo musi ich finansować.

Wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach
wskazuje średnią wartość dni pomiędzy zakupem, a koniecznością zapłaty kontrahentowi. Krótki cykl regulowania zobowiązań świadczy o braku możliwości korzystania z taniego źródła finansowania (kredytu kupieckiego). Wydłużony cykl jest korzystny z punktu widzenia bieżącej płynności finansowej.
Wskaźnik ten obliczany jest według podanego na ilustracji wzoru.

7.2.4. Wskaźniki struktury kapitałowej

Głównym wskaźnikiem z tej grupy jest wskaźnik ogólnego zadłużenia. Według standardów zachodnich wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 0,5 – 0,7.Wzrost poziomu tego wskaźnika oznacza wyższy stopień udziału kapitału obcego w działalności przedsiębiorstwa. Takie zaangażowanie kapitału wiąże się z koniecznością spłaty zaciągniętych zobowiązań oraz spłaty odsetek. Wzrost zobowiązań w stosunku do majątku może mieć uzasadnienie głównie wówczas, gdy przeciętne oprocentowanie kredytów jest niższe od stopy rentowności majątku osiąganej przez przedsiębiorstwo.


7.2.5. Wskaźniki rentowności

Wskaźnik rentowności brutto należy do tzw. mierników rentowności obrotu. Ich zasada opiera się na relacji zysków do przychodów. Wskaźnik ten pokazuje wielkość zysku brutto przypadającą na daną wartość sprzedaży. Wielkość tego wskaźnika jest niezależna od stopy opodatkowania zysku (zysk brutto = zysk przed opodatkowaniem). Odzwierciedla on politykę cen stosowaną przez przedsiębiorstwo. Przykład obliczenia wskaźnika rentowności brutto przedstawiony jest na ilustracji na zakładce.

Rentowność kapitału własnego ROE wskazuje, jaka wielkość zysku przypada na wielkość zaangażowanego kapitału własnego. Im wyższa wartość wskaźnika, tym korzystniejsza jest sytuacja właściciela firmy. Spójrz na zakładkę [2] na ilustracji, aby poznać sposób wyliczenia ROE.

7.2.6. Podsumowanie

Dowiedziałeś się właśnie, że celem analizy wskaźnikowej jest rozwinięcie ogólnej analizy danych zawartych w sprawozdaniach finansowych. Poznałeś 4 grupy wskaźników, przydatnych przy tego rodzaju analizie.
1.      Wskaźniki płynności informują o stopniu wypłacalności przedsiębiorstwa, o jego zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Wskaźnik bieżącej płynności mierzy zdolność firmy do spłaty krótkoterminowych zobowiązań bez konieczności upłynniania części aktywów trwałych. Wskaźnik szybkiej płynności przedstawia możliwość spłaty zobowiązań przedsiębiorstwa na podstawie łatwiej dostępnych do rozliczeń finansowych składników majątku obrotowego.
2.      Wskaźniki efektywności gospodarowania umożliwiają ocenę wykorzystania zasobów majątkowych przedsiębiorstwa. Zaliczamy do nich:
·        wskaźnik rotacji zapasów w dniach,
·        wskaźnik rotacji należności w dniach,
·        wskaźnik rotacji zobowiązań w dniach.
3.      Wskaźniki struktury kapitałowej mają za zadanie analizę struktury źródeł finansowania. Głównym wskaźnikiem z tej grupy jest wskaźnik ogólnego zadłużenia. Wzrost poziomu tego wskaźnika oznacza wyższy stopień udziału kapitału obcego w działalności przedsiębiorstwa.
4.      Wiesz już też, że najczęściej używanymi wskaźnikami rentowności są:
·        wskaźnik rentowności brutto,
·        rentowność kapitału własnego ROE.
Wskaźnik rentowności brutto pokazuje wielkość zysku brutto przypadającą na daną wartość sprzedaży, natomiast rentowność kapitału własnego ROE wskazuje, jaka wielkość zysku przypada na wielkość zaangażowanego kapitału własnego.

Źródło:
Projekt "Akademia PARP", https://www.akademiaparp.gov.pl/, dostęp dnia 6 marca 2011r.

2 komentarze:

  1. Moim zdaniem warto również zainteresować się innowacjami, które w każdej firmie mogą zrobić naprawdę dużo dobrego. Na https://sidgroup.pl/aktualnosci/pkp-cargo-na-innowacyjnych-torach czytałam ostatnio o projekcie, który objął implementację i konfigurację pełnego ekosystemu IT. Coś takiego naprawdę może się dobrze sprawdzić.

    OdpowiedzUsuń
  2. Brakuje takich case study w sieci, szczególnie jeśli kogoś interesuje realizacja inwestycji. Cały proces najlepiej zlecić profesjonalistom.

    OdpowiedzUsuń