Umiejętności Osobiste - Autoprezentacja

7.1. Podstawy psychologiczne autoprezentacji

Teraz  poznasz znaczenie autoprezentacji w życiu społecznym i motywy, dla których ludzie ją stosują. Dowiesz się, na czym polega i jak działa efekt pierwszego wrażenia. Poznasz mechanizmy istniejące w spostrzeganiu społecznym - czyli jak postrzegają nas inni ludzie. Dowiesz się również, czym jest autoprezentacja jako atrakcyjność interpersonalna oraz jak istotna jest atrakcyjność fizyczna.

7.1.1. Znaczenie autoprezentacji w życiu społecznym

Autoprezentacja to umiejętność właściwego, adekwatnego do naszych oczekiwań zaprezentowania się w kontakcie z innymi. Stanowi nieunikniony aspekt codziennych kontaktów zawodowych i prywatnych. Sukces życiowy człowieka w ogromnym stopniu zależy bowiem od tego, jak postrzegają i oceniają go inni. Dlatego też często staramy się kontrolować wrażenie wywierane przez siebie i kierować nim.

Autoprezentacja to pewnego rodzaju kreacja wizerunku. Dotyczy głównie wyglądu zewnętrznego, sposobu wyrażania się oraz komunikatów niewerbalnych.

Autoprezentacja nie musi być zjawiskiem negatywnym. Zwracanie uwagi na odczucia innych względem naszej osoby nie świadczą o chęci manipulowania innymi czy o próżności. Jest to raczej poszanowanie odczuć innych ludzi czy też dostosowanie do panujących norm społecznych.

Autoprezentacja stanowi nieunikniony aspekt kontaktów społecznych, decydując o granicach naszego zachowania.

W większości przypadków, autoprezentacja ma na celu wywołanie pozytywnego wrażenia, są jednak sytuacje, gdy chcemy aby nasz wizerunek odebrany był w sposób negatywny. Każdemu z nas może się zdarzyć demonstrowanie niechęci czy braku zainteresowania, żeby pozbyć się nudnego towarzysza. Inny przypadek to udawanie osoby niekompetentnej czy słabej, w celu uzyskania wsparcia czy wyręczenia w wykonywanym zadaniu.

Autoprezentacja jest także postawą, w której poprzez indywidualne wypowiedzi, działania oraz inne niewerbalne zachowania komunikujemy otoczeniu, jakimi osobami jesteśmy lub też jak chcielibyśmy być postrzegani.

• Pierwsze wrażenie – obejmuje psychologiczne mechanizmy postrzegania człowieka
• Komunikacja werbalna – sposób w jaki mówimy o sobie opisujemy siebie
• Komunikacja niewerbalna – mowa ciała, ton głosu, wygląd zewnętrzny

Siła autoprezentacji zależy od:

·        sytuacji - w stanie silnych emocji rzadko jesteśmy w stanie kontrolować wrażenie jakie wywieramy,

·        konsekwencji - jeśli od tego, jakie wrażenie wywrzemy, zależy ważna dla nas decyzja, to siła dążeń autoprezentacyjnych będzie większa,

·        cech indywidualnych - jedni częściej myślą o tym, jak odbierają ich inni, i dbają o wizerunek, inni natomiast zupełnie się tym nie przejmują.

7.1.2. Motywy autoprezentacji

Zastanów się, dlaczego staramy się kreować swój wizerunek? Jakie motywy nami kierują?

Autoprezentacja pełni trzy podstawowe funkcje.

1. Oddziaływanie interpersonalne. Kiedy człowiek podejmuje świadome działania autoprezentacji, czyli kreuje swój wizerunek, zakłada, że jego działania przyniosą określony skutek - otrzyma konkretne korzyści lub zmniejszy koszty, jeśli uda mu się wywołać odpowiednie wrażenie.

Motywacja do kreowania wizerunku zależy od:

• obfitości zasobów - im mniejsza szansa na zdobycie zasobu, tym większa motywacja do zwiększenia wysiłku w celu zdobycia go,
• cech adresata autoprezentacji - chętniej dążymy do wywarcia dobrego wrażenia na osobie, której cechy nam imponują, a pozytywna reakcja ze strony takiej osoby będzie dla nas cenna,
• przywiązywania wagi do uzyskania akceptacji - osoby obawiające się odrzucenia mają szczególną potrzebę operowania wywieranym wrażeniem. Podobnie dzieje się w przypadku, kiedy nasz publiczny wizerunek został zachwiany.
1. Budowa i podtrzymywanie poczucia własnej wartości. Wrażenie, które wywieramy, lub przekonanie o wywieraniu wrażenia ma wpływ na nasze poczucie wartości i odczuwane emocje. Osoba, która w swoim mniemaniu odniesie niepowodzenie na polu autoprezentacji, odczuwa negatywne emocje wpływające na zmiany w ocenie własnej wartości. Utrzymywanie określonego poziomu autoprezentacji wpływa i kształtuje także naszą tożsamość. Dzieje się tak, ponieważ pokazywanie określonego wizerunku prowadzi do analogicznego postrzegania swojej osoby.
2. Regulowanie emocji. Autoprezentacja może redukować emocje negatywne, a nasilać pozytywne. Ponieważ uzyskanie pochwały wpływa na dobre samopoczucie, człowiek chcący poprawić sobie nastrój będzie się zachowywał tak, aby być aprobowanym i chwalonym. W ten sposób możemy sobie poprawiać nastrój, demonstrując określone zachowanie, które zyskuje aprobatę ze strony otoczenia.

7.1.3. Pierwsze wrażenie

Czy zdarzyło Ci się uczestnicząc w dyskusji na czyjś temat powiedzieć: "Nie wiem, jaki jest naprawdę, ale sprawia naprawdę miłe wrażenie"? Co więcej, są osoby, o których wiesz, że nie są tak idealne, jakby się na pierwszy rzut oka mogło wydawać, a jednocześnie stwierdzasz: "No tak, ale jego/jej nie da się nie lubić".

Osobom, które wydają się nam sympatyczne, przypisujemy więcej cech pozytywnych, mimo, że tak naprawdę nie wiemy, czy je w ogóle posiadają. Zjawisko to jest nazwane efektem aureoli. Na tej podstawie osoba, która wywoła bardzo pozytywne wrażenie, na przykład na potencjalnym pracodawcy, ma większe szanse otrzymania pracy, gdyż pracodawca odniesie wrażenie, że w sferze zawodowej jest ona równie kompetentna i dobra, jak w zaistniałej relacji interpersonalnej.

Efekt aureoli tworzą:

·        Postawa ciała

·        Kontakt wzrokowy

·        Uśmiech

·        Mimika

·        Ubranie i dodatki

·        Gesty

·        Dystans

·        Ton głosu i sposób mówienia

·        Zapach

Jeśli ktoś sprawia dobre wrażenie, poprawia jakość swych codziennych interakcji. Ludzie są po prostu bardziej przyjemni, tolerancyjni w stosunku do tych, o których mają dobre zdanie.
To, jak jesteśmy odbierani, wpływa na nasze życie również na dłuższą metę. Osoby, które sprawiają niekorzystne wrażenie, nie maja zbyt wielu przyjaciół. Nikt ich nie zaprasza na spotkania towarzyskie ani nie przyjmuje ich zaproszeń. Takim ludziom o wiele trudniej jest zdobyć upragnioną pracę.

Biorąc pod uwagę konsekwencje społeczne oraz powiązane z nimi konsekwencje materialne, nie należy się dziwić, że każdy troszczy się o wywieranie dobrego wrażenia. Pamiętaj jednak, że nie można wywrzeć dobrego pierwszego wrażenia po raz drugi.

7.1.4. Spostrzeganie społeczne

Istotą spostrzegania i oceny drugiego człowieka jest poznanie społeczne - analiza tego, w jaki sposób ludzie selekcjonują, interpretują i wykorzystują informacje do formułowania sądów i podejmowania decyzji dotyczących świata społecznego, w tym oceny innych ludzi. 
Codziennie przetwarzamy setki danych i siłą rzeczy nie jesteśmy zdolni zarejestrować, przetworzyć i zareagować na wszystkie. Gdyby było inaczej, rozmawiając z kimś, musielibyśmy za każdym razem zwracać szczególną uwagę na każde wypowiadanie przez niego słowo, każdy niuans tonu jego głosu, wyrazu twarzy, gestykulacji, każdy aspekt wyglądu fizycznego. Spostrzeganie zabierałoby tyle energii i czasu, że nie mielibyśmy już siły i możliwości na jakąkolwiek reakcję.

Aby poradzić sobie z olbrzymią ilością danych, ludzie stosują metodę oszczędności poznawczej, czyli uproszczenia myślowe i praktyczne reguły zdroworozsądkowe, które pomagają im zrozumieć rzeczywistość społeczną. Te gotowe teorie dotyczące otaczającego świata nazywane są schematami. Gotowy schemat ma wpływ na przetwarzanie i zapamiętywanie nowej informacji.

Niektóre zdarzenia czy zachowania są na tyle jednoznaczne, że nie musimy uciekać się do schematów, by dokonać interpretacji. Schemat jednak uświadamia nam, że w odbiorze naszej osoby dużą rolę odgrywa wykonywany zawód, wygląd danej chwili oraz doświadczenie i skojarzenia rozmówcy. Wiedząc, że obraz może być mylny, możesz położyć większy nacisk na realne przedstawienie swojej osoby w oczach rozmówcy, by zredukować ewentualność pomyłki w ocenie.

Drugim zjawiskiem psychologicznym, które sprzyja podtrzymywaniu schematów jest efekt pierwszeństwa - proces, za sprawą którego pierwsze wrażenie dotyczące innej osoby wpływa na to, że jej późniejsze zachowania interpretujemy zgodnie z tym pierwszym wrażeniem. 
Na podstawie efektu pierwszeństwa ludzie tworzą schematy, których wcześniej nie mieli i których mimo dalszego procesu poznania nie mają ochoty zmieniać.

Efekt pierwszeństwa pociąga za sobą efekt uporczywości - odkrycie, że przekonania ludzi dotyczące ich samych i świata społecznego utrzymują się nawet wtedy, gdy dane wspierające te przekonania zostały podważone.

Schematy znajdują swoje zastosowanie nie tylko w ocenie drugiego człowieka, ale także w stosowanym postępowaniu wobec danej osoby, wpływającym na jej sposób zachowania wobec nas. To zjawisko nosi nazwę samospełniającego się proroctwa.
Samospełniające się proroctwo to zjawisko polegające na tym, że ludzie mając określone oczekiwania wobec innej osoby, postępują względem niej w taki sposób, który powoduje, że osoba ta zachowuje się zgodnie z naszymi oczekiwaniami.

Jak zatem bronić się przed mechanizmami spostrzegania społecznego?

Ludzie często nie są w stanie wywnioskować wiele na podstawie samej obserwacji naszego zachowania, ulegając mechanizmom. Jeśli chcemy, aby dowiedzieli się o nas więcej, musimy zachowywać się tak, aby ujawniać jak najwięcej informacji o naszej osobowości, zdolnościach, zainteresowaniach, przeżytych doświadczeniach, nastroju, intencjach. Czasami musimy się posłużyć przesadną reakcją, na przykład ujawniać emocje nie tylko wyrazem twarzy, ale także słowem, aby uczynić przekaz czytelniejszym. Ze względu na to, że nie zawsze dysponujemy nieograniczonym czasem na przekazanie swojej pełnej autoprezentacji, zdecydujmy wcześniej, które dane na nasz temat warto podkreślić w określonej sytuacji społecznej.

7.1.5. Autoprezentacja jako atrakcyjność interpersonalna

Zdobycie czyjejś sympatii jest najczęściej głównym celem naszej autoprezentacji. Z reguły osoby, które lubimy najbardziej, to ci, których zainteresowania podobne są do naszych, którzy mają podobne kompetencje i umiejętności, posiadają takie cechy jak lojalność, rozsądek, uczciwość i uprzejmość, oraz oczywiście ci, którzy lubią nas.

Istnieją pewne mechanizmy psychologiczne, które mogą sprawić, że polubimy kogoś bardziej. Pierwszym z nich jest efekt częstości kontaktów, czyli zjawisko polegające na tym, że im częściej widzimy i kontaktujemy się z drugą osobą, tym większe prawdopodobieństwo, że zostanie ona naszym przyjacielem. Efekt częstości kontaktów powstaje jako wynik naszego oswojenia się z innymi osobami.

Częstość kontaktów nie jest jednak jedynym czynnikiem wpływającym na to, jak bardzo kogoś lubimy. O sympatii, zwłaszcza przy pierwszym kontakcie, decyduje także wygląd, czyli atrakcyjność fizyczna. Zazwyczaj ludzie mają wrażenie, że jest ona powiązana z innymi pożądanymi cechami. Ludzie atrakcyjni są postrzegani jako bardziej inteligentni, lepiej przystosowani, bardziej interesujący i niezależni w porównaniu z osobami mniej atrakcyjnymi fizycznie. Powstaje tu stereotyp, że pozytywne cechy idą w parze z urodą.

Konsekwencją stereotypu, iż cechy pozytywne idą w parze z urodą, jest możliwość pojawienia się mechanizmu samospełniającego się proroctwa. Skoro uważamy, że atrakcyjności fizycznej towarzyszą pozytywne cechy osobowościowe, jak na przykład otwartość, poczucie humoru, inteligencja, w kontakcie z atrakcyjną osobą my sami będziemy przejawiać podobne zachowania, dając jej możliwość pokazania się z jak najlepszej strony. 

W związku z tym dobrze jest uświadomić sobie, co możemy dla siebie zrobić, aby swoją atrakcyjność podnieść. Z pomocą przychodzą zasady ubioru, makijaż, fryzura, ale także przekonanie o swojej atrakcyjności i pewność siebie, które sprawią, że ocena ze strony drugiej osoby nie będzie się różnić od wytworzonej przez nas samych. To, jak bardzo lubimy innych, jest bowiem także zależne od tego, co myślą te osoby o swojej atrakcyjności. 

W miarę poznawania danej osoby zwracamy uwagę na coraz szerszą gamę jej cech i zachowań. Poznajemy charakter drugiej osoby, preferencje, zainteresowania, oceniając jak bardzo w tych obszarach podobna jest do nas samych. Na to bowiem, czy poczujemy do kogoś sympatię, w ogromnym stopniu wpływa podobieństwo. Im bardziej dana osoba przypomina nas samych, tym pozytywniej ją oceniamy. Tak działa mechanizm podobieństwa.

7.1.6. Podsumowanie

Jak do tej pory dowiedziałeś się, że autoprezentacja to umiejętność właściwego zaprezentowania własnej osoby w zawodowych i prywatnych kontaktach z innymi ludźmi. Dotyczy zarówno wyglądu, postawy, sposobu wyrażania się, jak i komunikacji niewerbalnej.

Główne funkcje autoprezentacji to:

·                     oddziaływania interpersonalne,

·                     budowa i podtrzymywanie poczucia własnej wartości oraz

·                     regulowanie emocji.

W autoprezentacji bardzo ważne jest pierwsze wrażenie. Wiąże się z nim tzw. efekt aureoli, czyli przypisywanie cech pozytywnych osobom, które wydają się nam sympatyczne.

Mechanizmy psychologiczne, związane ze spostrzeganiem społecznym – czyli tym, jak widzą nas inni, to:

·                     metoda oszczędności poznawczej,

·                     efekt pierwszeństwa,

·                     efekt uporczywości oraz

·                     samospełniające się proroctwo.

Mechanizmy psychologiczne związane z autoprezentacją jako atrakcyjnością interpersonalną to:

·                     efekt częstości kontaktów,

·                     atrakcyjność fizyczna,

·                     mechanizm podobieństwa oraz

·                     samospełniające się proroctwo.

7.2. Werbalne i niewerbalne metody kreowania wizerunku

Z reguły dążymy do tego, aby wzbudzać sympatię u innych - dlatego mechanizmy związane z autoprezentacją najczęściej są mechanizmami wzbudzania sympatii. Dlatego też teraz poznasz różne werbalne i niewerbalne metody wzbudzania sympatii. Dowiesz się m.in., jakie gesty mogą wywrzeć pozytywne lub negatywne wrażenie na rozmówcy. Nauczysz się kreować swój wizerunek za pomocą przestrzeni wokół siebie i w kontaktach z innymi ludźmi. Poznasz również inne taktyki wywierania wrażenia.

7.2.1. Werbalne metody autoprezentacji

Aby wywrzeć na innych dobre wrażenie, najczęściej posługujemy się słowem. Stosujemy różne werbalne techniki autoprezentacji, takie jak:

·                     opisywanie siebie,

·                     wyrażanie swoich postaw,

·                     strategiczne zapamiętywanie i zapominanie,

·                     publiczne atrybucje,

·                     wyrażanie emocji,

·                     pławienie się w cudzym blasku

·                     ingracjacje.

Omówimy je teraz po kolei.

Jedną z technik autoprezentacji zaliczających się do komunikacji werbalnej jest opisywanie siebie - werbalny opis siebie w taki sposób, aby wywrzeć na innych pożądane wrażenie czy wykreować określony wizerunek. Z tą techniką stykamy się zarówno w życiu zawodowym (na rozmowie kwalifikacyjnej, pisząc list motywacyjny lub życiorys), jak również w życiu prywatnym - np. na randce czy wśród nowo poznanych znajomych. To najbardziej bezpośrednia metoda autopromocji, kiedy selektywnie ujawniasz prawdziwe informacje o sobie czy firmie, którą reprezentujesz.

Podczas każdej interakcji z drugim człowiekiem dysponujemy ogromną liczbą faktów, które możemy ujawnić. Opowiadając o sobie, dobieramy różne z nich w zależności od tego, jakie wrażenie pragniemy wywrzeć na słuchaczu.

Wyrażane postawy wpływają na wrażenie, jakie kształtują sobie o nas nasi słuchacze. Znając poglądy rozmówcy możemy pozyskać sympatię, prezentując podobną postawę. Postawy często demonstrujemy też niewerbalnie - kiedy rozmówca wyraża opinie zgodne z naszymi, uśmiechamy się, kiwamy głową. Podobnie gdy zaczynamy wygłaszać określony pogląd i zauważamy, że rozmówca akceptuje wyrażane przez nas myśli, utwierdza nas to w przekonaniu o kontynuacji myśli.

Ludzie często operują wywieranym wrażeniem za pomocą strategicznego zapamiętywania i zapominania. Aby wywrzeć wrażenie na rozmówcy, dobrze jest zapamiętywać wypowiadane przez niego informacje, aby jeszcze w trakcie rozmowy lub przy kolejnym spotkaniu udowodnić, jak miło było go poznać, skoro poświęciliśmy mu tyle uwagi.

Zdarza się też, że próbujemy zatuszować swoje zapominalstwo, aby nie wywrzeć złego wrażania. Czasami udajemy, że pamiętamy druga osobę - nigdy nie przyznajemy się do braku skojarzeń, a uśmiechając się i potakując, analizujemy, gdzie pierwszy kontakt z tą osobą mógł zaistnieć.

Atrybucja to wyjaśnienie przyczyny jakiegoś zdarzenia lub zachowania się zarówno przed samym sobą, jak i przed innymi. Wyjaśniając innym, dlaczego zachowujesz się w określony sposób, czy dlaczego dane zadanie zakończyło się sukcesem lub niepowodzeniem, pamiętaj, że sposób wytłumaczenia wpływa na autoprezentację. Zdając sobie sprawę z efektów atrybucji, ludzie starają się tak wygłaszać swoje stwierdzenia, aby stawiać się w jak najlepszym świetle. Istnieje tendencja do przypisywania sukcesów sobie, w celu utrzymania pozytywnej samooceny, a obarczania winą za porażkę otoczenie.

Niektóre przejawy emocji nie podlegają naszej woli. Mamy jednak sporą kontrolę nad tym, w jakim stopniu ujawniamy innym nasze reakcje w celu przedstawienia pożądanego wizerunku własnej osoby. Ludzie robią na ogół większe wrażenie na otoczeniu, kiedy wyrażają emocje adekwatne do sytuacji. Osoby wyrażające pozytywne emocje są postrzegane korzystniej niż osoby demonstrujące negatywne uczucia. Emocja jest takim środkiem wyrazu, który wyrażamy zarówno werbalnie, jak i niewerbalnie. Dobór słownictwa może być nacechowany emocjonalnie.

Czasami korzystne dla wywołania dobrego wrażenia jest powołanie się na kontakty społeczne - manifestowanie mimochodem powiązań z pewnymi znaczącymi osobami i odcinanie się od innych. Np. aby podnieść swoją rangę i wywołać pozytywne wrażenie na kliencie, istotne jest napomnienie, jaka znana postać korzysta z usług Twojej firmy. Pośrednią metodą jest zamieszczanie zdjęć, podziękowań czy autografów w miejscu widocznym dla klienta. Często zwraca się również uwagę, że pochodzi się z tej samej miejscowości czy uczęszczało do tej samej szkoły co jakaś osobistość. Odwrotnością pławienia się w blasku jest usuwanie się z cienia porażki, czyli odcinanie się od tych, którzy stracili reputację.

Mechanizm ingracjacji to udzielenie pochwał, dostarczanie pozytywnego wsparcia w celu zdobycia sympatii. Często czujemy się dobrze w otoczeniu osób, które nas pozytywnie oceniają, czując do niech większą sympatię. Tu jednak prawione komplementy muszą być szczere - muszą dotyczyć zalet, które faktycznie wzbudzają podziw. W przeciwnym razie ludzie poczują się manipulowani, a efekt naszego działania nie zaprowadzi nas wcale tam, gdzie byśmy chcieli.

7.2.2. Zachowania niewerbalne wywierające pozytywne i negatywne wrażenie

Dość łatwo jest kontrolować to, co mówimy, czyli przekaz werbalny. Jednak osoby oceniające nas najczęściej większą uwagę zwracają na przekaz niewerbalny, czyli na naszą mowę ciała. Informacje przekazywane przez różne sygnały ciała, szczególnie, gdy dotyczą stanów emocjonalnych oraz postaw wobec innych, są w pewien sposób bardziej obiektywne i prawdziwe.

Nie zawsze potrafimy zapanować nad naszą mową ciała, szczególnie w sytuacjach zdenerwowania lub dużego podniecenia. Jednak w wielu sytuacjach możemy świadomie kreować komunikaty niewerbalne, które sprzyjają wywieranemu wrażeniu. 
jaka mowa ciała sprzyja wywołaniu uczucia sympatii:

• uśmiech
• spojrzenie
• potakiwanie
• przechylenie na bok głowy
• uścisk dłoni
• pokazywanie wnętrza dłoni
• stanie prosto, niezakładanie rąk, nie krzyżowanie nóg
• pochylenie się w stronę rozmówcy
• dotyk

a jakie wywołaniu wrażenia pewności siebie:

• biznesowe spojrzenie
• wieżyczka z dłoni
• uścisk dłoni
• trzymanie rąk za plecami
• wystawienie kciuka z kieszeni
• szeroko rozstawione nogi
• dłonie na biodrach
• splatanie rąk na karku

Twoja mowa ciała może pomóc Ci w kreowaniu pozytywnego wizerunku, ale może też zdradzać Twoje negatywne emocje - zdenerwowanie, wrogość, niepewność, znudzenie. Dobrze jest zatem wiedzieć, jakich gestów unikać, by nie wywołać na innych negatywnego wrażenia. 

Pamiętaj jednak, że sygnały niewerbalne nigdy nie są w pełni uświadomione - nawet, jeśli postarasz się ukryć zdenerwowanie pilnując np. ułożenia rąk, mogą zdradzić Cię stopy, wyraz oczu lub ton głosu. Nie chodzi więc o to, aby manipulować mową ciała - nie jest to możliwe - ale o to, by umieć się odpowiednio zaprezentować oraz rozpoznawać sygnały, jakie my wysyłamy innym, a inni - nam.

Wywołanie wrażenia niepewności, zdenerwowania:

• nie utrzymywanie kontaktu wzrokowego
• uścisk dłoni za palce, albo utrzymywanie „wiotkiej ręki”
• obejmowanie siebie, chwytanie się za ramiona
• obejmowanie teczki, torebki, trzymanie się za mankiet
• splatanie i zaciskanie palców obu dłoni
• wymachiwanie nogą jak się siedzi
• skrzyżowanie nóg jak się stoi
• skrzyżowanie nóg w kostkach jak się siedzi

Wywołanie wrażenia wrogości:

• uścisk dłoni imadło/łamacz kości
• krzyżowanie ramion na piersiach, zaciśnięcie pięści

Wrażenie kłamstwa

• dotykanie nosa, pocieranie oczu, zasłanianie ust
• poprawianie kołnierzyka

7.2.3. Kreowanie wizerunku za pomocą przestrzeni

Powszechne jest wyciąganie wniosków na temat właściciela na podstawie wyglądu jego domu czy biura oraz posiadanych przedmiotów. Wśród elementów mających znaczenie w procesie wywierania wrażenia są elementy stałe, takie jak lokalizacja naszego domu czy miejsca pracy, rozmiar pomieszczeń, styl umeblowania, wykończenie. Dodatkowo rangę przestrzeni podnosimy przez odpowiednie rekwizyty, czyli wyeksponowane przedmioty, które dla właściciela mogą mieć znaczenie.

Dużą wagę do kreowania przestrzeni przywiązuje się w świecie biznesu. Projektanci wnętrz doskonale wiedzą, jak zaprojektować gabinet, aby jego aranżacja wpływała na podniesienie prestiżu firmy i samego szefa. Wielkie biurka, skórzane fotele, znane projekty mebli podnoszą rangę miejsca, uzmysławiając klientowi, z jak ważną i profesjonalną firmą ma do czynienia. 
Inaczej z kolei zostanie wykreowana przestrzeń, mająca na celu wywołanie wrażenia ciepła i otwartości.

Ważną rzeczą, o której powinniśmy pamiętać w kontekście kreowania przestrzeni, jest to, w jaki sposób ulokujemy się względem drugiej osoby podczas rozmowy. Wszyscy ludzie mają potrzebę zachowania własnego terytorium. Oznacza to, że czujemy się podenerwowani, gdy ktoś do nas zbyt blisko podchodzi. To, na ile możemy się do kogoś zbliżyć, zależy od tego, jak dobrze znamy tę osobę i w jakich sytuacjach się z nią spotykamy. 

Pamiętajmy także o tym, że ludzie w różnych krajach mają różne potrzeby, jeśli chodzi o zachowanie własnego terytorium. Mieszkańcy północnej Europy mają stosunkowo dużą potrzebę zachowania dystansu, podczas gdy np. Grecy czy Arabowie, rozmawiając ze sobą, znajdują się blisko siebie.

W kontaktach chodzi o to, aby zachować odpowiednią odległość. Jeżeli znajdziemy się zbyt blisko, rozmówca może przyjąć postawę obronną, bo poczuje, że wtargnęliśmy na jego terytorium - wówczas trudno będzie zrobić pozytywne wrażenie.

• Strefa intymna – 45cm
• Strefa osobista – 45-120cm
• Strefa społeczna – 1,2-3,6m
• Strefa publiczna – ponad 3,6m

Przestrzeń przy stole:

• Siadając obok rozmówcy sprawiamy wrażenie osoby chętnej do rozmowy, należy uważać aby nie naruszyć w ten sposób przestrzeni osobistej i komfortu rozmówcy,
• Siadając pod kątek prostym do rozmówcy sprawiamy wrażenie osoby otwartej i chętnej do nawiązywania kontaktów, współpracy, jest to najlepsze położenie do nawiązywania kontaktów biznesowych, siadając w ten sposób możemy obserwować rozmówcę nie narzucając się,
• Siadając naprzeciwko możemy wywołać wrażenie chęci rywalizacji z rozmówcą, jest to układ współzawodnictwa, wybieramy go wobec przeciwnika, ponieważ swobodnie widzimy jego twarz i wszystko co robi,
• Siadając po przeciwnej stronie rozmówcy po skosie, dystansujemy się wobec niego, komunikując swoją niezależność i brak chęci nawiązywania kontaktów

7.2.4. Inne taktyki wywierania wrażenia

Istnieją sytuacje, kiedy ludzie pragnąc wzbudzić przychylne wrażenie świadomie przytakują innym częściej niż zwykle. Sugerowana zgodność opinii jest także jedną z najczęstszych taktyk stosowanych w celu wzbudzenia sympatii.  Do głównych technik zdobywania sympatii zalicza się dopasowanie, które ma na celu wywołanie wrażenia podobieństwa do nowo poznanej osoby.

Mechanizm dopasowania do rozmówcy można zastosować w następujących obszarach:

·                     fizyczność - postawa ciała i ruchy,

·                     głos - ton, prędkość mówienia,

·                     przekonania, wartości, i doświadczenie - znajdowanie wspólnych cech w zainteresowaniach i działaniach.

Stosując ten mechanizm, należy kierować się podstawową zasadą: dopasowanie należy wprowadzać powoli i niezauważalnie.

7.2.5. Podsumowanie

Poznałeś werbalne i niewerbalne metody kreowania wizerunku.

Werbalne metody wzbudzania sympatii to m.in.:

·        opisywanie siebie,

·        wyrażanie postaw,

·        pamięć i zapominanie,

·        publiczne atrybucje,

·        wyrażanie emocji,

·        pławienie się w cudzym blasku,

·        ingracjacje.

Dowiedziałeś się, jakie zachowania niewerbalne wywierają pozytywne wrażenie:

·        sympatię lub

·        pewność siebie,

a jakich zachowań unikać, ponieważ wywierają wrażenia negatywne:

·        niepewności, zdenerwowania,

·        wrogości lub 

·        kłamstwa.

Nauczyłeś się, jak można kreować swój wizerunek za pomocą aranżacji przestrzeni wokół siebie oraz operując przestrzenią w rozmowie - również wokół stołu.

Poznałeś również mechanizm dopasowania do rozmówcy w obszarach:

·        fizycznym,

·        głosu,

·        przekonań i wartości oraz doświadczenia.

Zapamiętaj, że metody te będą skuteczne tylko wtedy, jeśli będą bazować na Twoich szczerych uczuciach, przekonaniach i dokonaniach. Udawanie kogoś, kim się nie jest, po to, aby zrobić dobre wrażenie, to metoda zawodna - kłamstwa w końcu wychodzą na jaw, a pozytywny wizerunek zostaje zrujnowany.

7.3. Dress code i inne aspekty kreowania wyglądu

Przysłowie mówi, aby nie osądzać książki po okładce, jednak w rzeczywistości często sugerujemy się wyglądem zewnętrznym nowo poznanej osoby. Jeżeli chcemy być postrzegani jako osoby poważne, wiarygodne i odnoszące sukcesy, musimy zadbać o swój wizerunek.

Na początku dowiesz się, jakie kolory są odpowiednie do Twojego typu urody. Poznasz zasady ubioru eleganckiej kobiety i eleganckiego mężczyzny. Dowiesz się, jaką rolę pełnią dodatki w kształtowaniu wizerunku.

Pod koniec poznasz podstawowe błędy w doborze garderoby.

7.3.1. Czy wygląd jest ważny?

Działania związane z wyglądem zewnętrznym są jednym z najbardziej widocznych i oczywistych zabiegów autoprezentacji. Najczęściej bowiem ludzie widząc osobę po raz pierwszy kształtują swoje zdanie na podstawie jej wyglądu. Mowa tu nie tylko o samej atrakcyjności fizycznej, ale o kreowaniu wizerunku za pomocą ubrania, fryzury, makijażu czy dodatków.

W sytuacjach interpersonalnych wygląd zewnętrzny:

1. Ma istotny wpływ na nawiązywanie i podtrzymywanie kontaktów.
2. Stanowi podstawę atrybucji, czyli procesu polegającego na przypisywaniu osobie określonych cech i wyjaśnień jej zachowań.

Osobom o atrakcyjnym wyglądzie zewnętrznym skłonni jesteśmy przypisywać pozytywne cechy charakteru. Instynktownie jesteśmy bardziej otwarci na kontakty z nimi.

Kształtowanie wizerunku służy głównie celom autopromocyjnym. W sytuacjach oficjalnych autoprezentacja polega na wykazaniu się znajomością reguł i konwencji. W sytuacjach nieformalnych mamy większą swobodę na kształtowanie swojego stylu. Dobrze jest zatem poznać, jakie reguły ubioru rządzą w sytuacjach, gdzie wymagana jest tzw. klasyczna elegancja.

7.3.2. Analiza kolorystyczna

Analiza kolorystyczna polega na dobraniu palety kolorów optymalnych dla naszego typu urody. Możemy wyróżnić 4 kolorystyczne typy urody o nazwach pór roku: 

·                     Wiosna,

·                     Lato,

·                     Jesień,

·                     Zima.

Metody analizy kolorystycznej polegają na dokładnym określeniu barwy skóry, oczu i włosów i na tej podstawie dobierane są kolory dla tonacji ciepłej lub chłodnej.
Różne elementy ubioru w ramach jednego typu kolorystycznego mogą być dowolnie ze sobą zestawiane, a ich kolorystyka zawsze harmonizuje ze sobą.

Wiosna
Jeżeli masz typ urody "wiosna", to pasują do Ciebie kolory jasne i czyste, a jednocześnie delikatne i miękkie. W przydymionych i ciemnych barwach wyglądasz szaro i niekorzystnie. Unikaj wszelkich zimnych odcieni, szczególnie niekorzystny jest czarny i ciemny brąz blisko twarzy. Kupując ubrania szukaj rzeczy o ciepłych, czystych barwach, żywych kolorach, bazujących na żółtych tonacjach. Kolorem Twojej biżuterii jest złoto.

Lato
Jeśli jesteś typem "lato", to paleta Twoich kolorów składa się z przydymionych odcieni i tonacji. Twoje kolory są przytłumione, ponieważ przenika przez nie odcień niebieski i szary.
W zestawie Twoich barw nie występują ostre i czyste tonacje.
Unikaj wszelkich odcieni brązu, beżu, ciepłej zieleni i czerni blisko twarzy.
Podczas zakupów wybieraj rzeczy w zimnych barwach, stonowanych odcieniach niebieskiego, chłodnych szarościach i wzajemne przenikających się kolorach. Twoja biżuteria i dodatki (zegarki, zapięcia pasków do spodni itp.) powinny być w kolorze srebrnym.

Jesień
Jeśli jesteś "jesienią", Twoje kolory są przydymione w głębokich, ciepłych barwach. Wszelkie nasycone odcienie żółtego pasują do Ciebie idealnie. Bogactwo barw oddają cieniowania i kombinacja zlewających się tonów. Twoja grupa kolorystyczna nie posiada koloru szarego, zimnej czerwieni ani czerni. Unikaj wszelkich zimnych kolorów, ale także czystych ciepłych barw. Hasło przy Twoich zakupach brzmi: kolory ziemi, ciepłe, przydymione, ze złotym odcieniem. Kolorem Twojej biżuterii jest złoto.

Zima
Jeśli jesteś "zimą", wybieraj koniecznie kryształowo czyste kolory od jasnego do ciemnego. Unikaj wszelkich przydymionych barw. Dotyczy to zwłaszcza krawatów. Pełne wyrazu kontrasty i czyste kolory harmonizują najlepiej z Twoją karnacją. Wystrzegaj się kolorów ze złotym lub żółtym tłem, takich jak: rdzawy, pomarańczowy, brązowy, ciepła zieleń. Hasło przy Twoich zakupach brzmi: zimne kolory, pełne kontrastu, wyrazu, zawsze z niebieskim odcieniem. Kolorem Twojej biżuterii jest srebro.

Celem doboru właściwej palety kolorystycznej jest podkreślenie głównie twarzy. Stąd najważniejsze, aby kolor odpowiedni dla danego typu urody zastosować przede wszystkim przy komponowaniu górnej części garderoby. Jeśli rozmówca z łatwością utrzymuje z Tobą kontakt wzrokowy, skupia się na tym, co mu przekazujesz, a nie błądzi wzrokiem po elementach Twojego ubioru, wówczas możesz mieć pewność, że ubrana gama kolorystyczna spełnia swoje założenie. Ubiór ma podkreślać Twoją osobę, a nie ją przyćmiewać.

7.3.3. Elegancka garderoba

Jednym z najistotniejszych elementów kreowania wiarygodnego wizerunku jest jego wewnętrzna spójność. Dobrze skomponowana garderoba powinna spełniać kilka zasad. Biznesowa garderoba powinna być:

·        konserwatywna, czyli powinna spełniać zasady panującej etykiety, bez oznak ekstrawagancji czy nonszalancji,

·        elegancka - powinna wyrażać nasz stosunek (szacunek) do rozmówcy,

·        dobra jakościowo - jakość odzieży świadczy o jej klasie, wybór gorszej tkaniny, szybko tracącej właściwości, odbije się niekorzystnie na naszym wizerunku,

·        skromna, czyli nie przytłaczająca naszego typu urody,

·        podkreślająca indywidualny styl - nie pozbywamy się naszych indywidualnych preferencji, ślepo podążając za innymi,

·        podkreślająca zalety, tuszująca braki - dzięki odpowiedniemu fasonowi nasza sylwetka będzie wyglądała korzystniej,

·        nowoczesna - dostosowana do panujących kanonów.

Istnieją elementy garderoby, które każda kobieta i każdy mężczyzna powinien mieć w swojej szafie. Dzięki nim będzie można ubrać się stosownie do każdej sytuacji formalnej.

Najczęściej popełniane błędy w ubieraniu się:

·        noszenie skarpetek przez M zbyt krótkich bądź w nieodpowiednim kolorze

·        noszenie przez M koszuli z krótkim rękawem do marynarki lub krawata

·        noszenie przez M muszki lub krawata z węzłem fabrycznie związanym

·        używanie spinki do krawata

·        noszenie w kieszonce garnituru chusteczki identycznej z krawatem

·        ubieranie przez kobietę prześwitującej bluzki

·        noszenie sandałów do garnituru

·        noszenie skarpetek do sandałów

·        noszenie niewyprasowanych ubrań czy niewypastowanych butów

·        noszenie sportowych butów do garnituru lub spódnicy

·        noszenie bluzek z dużym dekoldem

·        noszenie spódnic z dużym rozcięciem lub mini

·        noszenie butów z odkrytymi palcami

·        brak rajstop u kobiet lub noszenie rajstop bardzo wzorzystych

·        niezapinanie marynarki gdy M stoi

·        nierozpinanie marynarki podczas siedzenia

7.3.8. Podsumowanie

Pamiętaj o tym, że wygląd ma istoty wpływ na kształtowanie i podtrzymywanie kontaktów międzyludzkich. Jeśli chcesz być uznawany za eleganckiego profesjonalistę, powinieneś się tak ubierać.

W doborze odpowiedniej kolorystyki stroju pomoże Ci analiza kolorystyczna. Wyróżnia ona cztery typu urody:

·        chłodne: lato i zima

·        ciepłe wiosna i jesień,

Kobiety komponując swój strój powinny pamiętać o tym, aby:

·        wybierać koszule zgodne ze swoim typem urody, adekwatne do rozmiaru, z niezbyt dużym dekoltem,

·        zakładać spódnice średniej długości o klasycznym kroju (ołówkowe) w stonowanych, ciemniejszych od bluzki kolorach,

·        dodatki były dopełnieniem stroju i z nim harmonizowały, biżuteria nie może być zbyt duża i przesadnie strojna,

·        makijaż nie powinien być zbyt ostry.

Mężczyźni komponując swój strój powinni pamiętać o tym, aby:

·        garnitur i koszula miały odpowiednio dobrany fason i kolor w zależności od okazji,

·        spodnie były adekwatne do rozmiaru i lekko opierały się na wiązaniu buta,

·        skarpetki były o ton ciemniejsze od spodni i na tyle długie, aby podczas siedzenia zakrywały wystającą spod spodni łydkę,

zwracać uwagę na wybór zegarka, teczki i innych dodatków.

Źródło:
Projekt "Akademia PARP", https://www.akademiaparp.gov.pl/, dostępność w dniu 20 lipca 2013r.